2. FITXA | ZENTSURA MOTAK

Zer da arte- eta kultura-zentsura?

Arte- eta kultura-zentsura adierazpen sortzaileak mugatzea edo debekatzea da, agintariek, enpresek edo gizarte-taldeek ezarrita. Literaturari, musikari, zinemari, antzerkiari eta arte digitalari eragin diezaioke, helburua izanik gizartearentzat, moral publikoarentzat edo egonkortasun politikoarentzat iraingarri, desegoki edo kaltegarritzat hartzen diren ideiak zabaltzea saihestea.

Zentsura motak

Zentsurak hainbat forma har ditzake, eta hainbat eragilek ezarri dezakete.

Gobernuek edo erakundeek ezarritako zentsura da, eta honako hauek barne har ditzake: debeku esplizituak, eduki jakin batzuetarako sarbide-murrizketak edo presio ez-zuzenak artistei eta erakundeei.

Adibidea: Frankismo garaian Espainiako antzokietan ezarritako zentsura, non subertsibo politikotzat jotako obrak debekatu ziren.

Gizarte-, erlijio- edo talde politikoek eduki jakin batzuk mugatzeko egiten duten presioa da, hauek iraingarritzat edo onartezintzat jotzen dituztelako.

Adibidea: Erlijio- edo ideia-gatazken ondorioz arte-erakusketa batzuk erretiratzea.

Patrozinatzaileek, enpresek edo erakunde kulturalek finantzaketaren bidez sormen-lana baldintzatzen dutenean gertatzen da.

Adibidea: Enpresa batzuek laguntza ekonomikoa kentzea, eduki politiko edo moral deserosoak dituzten proiektuei.

Plataforma digitalek eta sare sozialek edukiak arautzen dituzte algoritmoen eta komunitate-arauen bidez, desegokitzat jotzen dituzten argitalpenak ezabatuz.

Adibidea: Sare sozialetan biluztasuna duten artelanak blokeatzea, nahiz eta balio artistikoa izan.